Các văn kiện được thông qua tại Đại hội lần này được xây dựng trên cơ sở tổng kết sâu sắc lý luận và thực tiễn; kết tinh trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Các văn kiện đã tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng gắn với việc nhìn lại 35 năm tiến hành công cuộc đổi mởi, 30 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991; tổng kết 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội 10 năm 2011 – 2020; đề ra phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 – 2025; xác định mục tiêu, phương hướng đến năm 2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng) và tầm nhìn phát triển đất nước đến năm 2045 (kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà, nay là nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Đại hội đã khẳng định, Đảng ta tiếp tục kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng vận dụng và phát triển sáng tạo phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; đường lối đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Việc Đảng ta khẳng định tiếp tục kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, không ngừng vận dụng và phát triển sáng tạo phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn là một vấn đề có tính nguyên tắc, được bổ sung, phát triển qua các kỳ Đại hội và là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, nhất quán trên hành trình đi tới mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, dân chủ, giàu mạnh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội xuất phát từ những tiền đề quan trọng như sau:

1. Chủ nghĩa Mác – Lênin là một hệ thống lý luận khoa học, cách mạng và nhân văn nằm trên dòng chảy chính của lịch sử văn minh nhân loại

Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời xuất phát từ nhu cầu của thời đại, từ thực tiễn đấu tranh của giai cấp công nhân đang trên đà trưởng thành với tư cách là đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến của thời đại, cho một phương thức sản xuất mới mở đường cho thời đại mới. Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời không phải là một chủ nghĩa tông phái mà nó là sự kế thừa thẳng và trực tiếp các thành tựu lý luận trong cả lĩnh vực khoa học xã hội và khoa học tự nhiên để khái quát những quy luật chung nhất của sự vận động và phát triển của tự nhiên, xã hội, tư duy; khái quát những quy luật kinh tế chung nhất thông qua nghiên cứu sự vận động của chúng trong xã hội tư bản chủ nghĩa và qua đó, luận giải những vấn đề có tính quy luật của tiến trình vận động của lịch sử xã hội loài người từ hình thái kinh tế - xã hội thấp lên hình thái kinh tế xã hội cao thông qua bước chuyển tất yếu từ hình thái kinh tế - xã hội tư bản chủ nghĩa lên hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn đầu là xã hội xã hội chủ nghĩa.

Không chỉ vậy, bằng việc tiếp nối những ước mơ, khát vọng của quần chúng nhân dân lao động về một xã hội với các giá trị dân chủ, công bằng, bình đẳng, tự do, chủ nghĩa Mác – Lênin đã phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp, con đường, điều kiện và cách thức hiện thực hoá ước mơ khát vọng đó, đưa chủ nghĩa xã hội từ không tưởng và không tưởng – phê phán thành khoa học, mở ra thời kỳ lịch sử mới của nhân loại – thời kỳ từng bước hoàn thiện và nâng tầm các giá trị dân chủ, công bằng, bình đẳng, tự do lên một bước phát triển mới so với các xã hội trước đó trên cơ sở thiết lập chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội tuân theo quy luật khách quan về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và một kiến trúc thượng tầng với nhà nước nửa nhà nước (nhà nước không không còn nguyên nghĩa) mang bản chất của giai cấp công nhân, tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc, thực hiện liên minh giai cấp tầng lớp trong quá trình thực hiện cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới dưới sự lãnh đạo của chính đảng tiên phong đặt trên lập trường tư tưởng của giai cấp công nhân.

Những nét phác thảo trên nền tảng và những giá trị khoa học đã được đúc kết đó của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác đã trở thành kim chỉ nam để các đảng cộng sản và các dân tộc yêu chuộng hoà bình, tự do, tiến bộ trên thế giới xuất phát từ những điều kiện lịch sử - cụ thể của mình để vững bước vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thử thách để kiên định mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và xã hội loài người khỏi tình trạng áp bức bóc lột cả về kinh tế và nô dịch về mặt tinh thần để phát triển toàn diện, cống hiến toàn tâm toàn lực cho những giá trị xứng đáng của con người. Đây là minh chứng cho tinh thần nhân văn thấm đẫm trong một học thuyết xuất phát từ những những minh chứng khách quan để hình thành quy luật và chính bởi sự tôn trọng quy luật nên nó sẽ là học thuyết đã đang và sẽ có sức trường tồn mạnh mẽ.

2. Chủ nghĩa Mác – Lênin cung cấp và xây dựng thế giới quan biện chứng duy vật và  phương pháp luận duy vật biện chứng trong nhận thức và hoạt động thực tiễn

Muốn xây dựng thành công xã hội chủ nghĩa, chúng ta cần phải có những con người xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở thế giới quan duy vật và phép biện chứng, chủ nghĩa Mác – Lênin góp phần hình thành và hoàn thiện con người trong quá trình nhận thức và cải tạo xã hội, cải tạo thế giới và chính bản thân mình, qua đó, con người biết hài hoà mối quan hệ giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể và lợi ích chung của toàn xã hội, biết gắn hạnh phúc của mình với hạnh phúc của mọi người (quan điểm toàn diện), biết trân trọng quá khứ, nắm giữ tương lai (quan điểm phát triển), biết chia sẻ cơ hội, hợp tác thành công (quan điểm lịch sử - cụ thể). Đó là lẽ tất yếu sinh tồn của con người trong mọi thời đại, đặc biệt trong thời đại toàn cầu hoá, phát triển lực lượng sản xuất để tạo tiền đề vật chất – kỹ thuật cho nhu cầu ngày càng cao của con người và xã hội trên mọi lĩnh vực và sự phát triển của xã hội loài người thực chất chính là sự phát triển của con người và những giá trị người.

3. Chủ nghĩa Mác – Lênin là một hệ thống mở, luôn đòi hỏi sự vận dụng và phát triển sáng tạo

Xuất phát từ nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, chủ nghĩa Mác – Lênin không cho phép mình ra đời một lần là đã hoàn thiện mà đòi hỏi không ngừng được bổ sung, phát triển, thâu thái vào trong mình hơi thở vận động của hiện thực khách quan trên con đường đi tới chân lý. Đó là một tinh thần vượt trội để chủ nghĩa Mác – Lênin không bao giờ là khô cứng, không bao giờ là lỗi thời, lạc hậu và càng được vận dụng sáng tạo, càng được kiểm nghiệm lại càng sâu sắc, toàn diện, hệ thống và vững chắc. Do đó, công tác khái quát, bám sát thực tiễn, học tập và tổng kết lý luận luôn được xem là nhiệm vụ sống còn trong quá trình vận động và phát triển của mỗi đảng cộng sản lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng đất nước.

Vị thế, tiềm lực chưa từng có của đất nước ta trong giai đoạn mới là minh chứng khẳng định tính đúng đắn của con đường kiên định, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí minh và nhân dân ta đã lựa chọn. Thành công rất tốt đẹp của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã, đang và sẽ cổ vũ mạnh mẽ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước, vững bước vượt qua mọi khó khăn, thách thức, tranh thủ thời cơ, thuận lợi, phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành một nước phát triển, có thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.