HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

KHOA TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP

----------***---------

GIỚI THIỆU

VỀ CHUYÊN NGÀNH PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH

1. Sự cần thiết mở chuyên ngành Phân tích tài chính.

Thứ nhất, xu thế đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, hội nhập quốc tế

Tại Nghị quyết TW 8 khóa XI, Ban Chấp hành Trung ương Đảng xác định một số nhiệm vụ, giải pháp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đây được xem như là định hướng chiến lược về phát triển lĩnh vực giáo dục đào tạo trong điều kiện hội nhập quốc tế, tạo điều kiện cho các trường đẩy mạnh quá trình liên kết đào tạo, nhập khẩu các chương trình đào tạo chất lượng để đáp ứng nhu cầu của người học. Bên cạnh đó, Chính phủ đang chỉ đạo đẩy mạnh quá trình tự chủ đối với các trường đại học công lập, cởi trói cho các trường nhằm thúc đẩy xã hội hóa giáo dục đại học: huy động nguồn lực tài chính khu vực tư, tăng cường đầu tư hiện đại hóa các cơ sở giáo dục đại học, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, từng bước nâng cao chất lượng đạo tạo đáp ứng nhu cầu xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Với sự phát triển mạnh mẽ của đất nước, với yêu cầu của quá trình CNH – HĐH, hội nhập kinh tế toàn cầu, ... đất nước đang cần và rất cần một đội ngũ lao động có trình độ chuyên sâu về Phân tích tài chính để có thể hành nghề độc lập và chuyên nghiệp, có bản lĩnh, đạo đức nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn giỏi, … theo các tiêu chuẩn nghề nghiệp quốc tế.

  Chứng chỉ CFA (the Chartered Financial Analyst) được cấp bởi Viện CFA Hoa Kỳ – do các chuyên gia phân tích tài chính độc lập của Mỹ thành lập năm 1947, hiện có hơn 140.000 charter tại 158 quốc gia trên toàn cầu. CFA là một chứng chỉ nghề nghiệp được xem như một tiêu chuẩn vàng đánh giá năng lực, tính chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp của giới đầu tư đối với các nhà phân tích tài chính. Chương trình CFA được công nhận rộng rãi trên khắp thế giới bởi tính thực tiễn cao và cung cấp nền tảng kiến thức và các nguyên tắc hoạt động của thị trường đầu tư tài chính toàn cầu. CFA giúp người học thăng tiến và phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực đầu tư tài chính.

Xu thế hội nhập quốc tế về kinh tế, xã hội… đang đặt ra cho các cơ sở đào tạo đại học của Việt Nam, nhất là các cơ sở đào tạo đại học khối kinh tế những yêu cầu bức thiết phải đổi mới chương trình, nội dung, phương thức đào tạo nhằm: đào tạo các chuyên gia về tài chính, kế toán, phân tích… không chỉ giỏi về tài chính mà cũng phải giỏi cả về kinh tế, luật pháp, quản trị tài chính. Sau khi tốt nghiệp đại học, sinh viên cần có đủ khả năng tham dự các kỳ thi của các hiệp hội nghề nghiệp để có chứng chỉ hành nghề ở khu vực và toàn cầu, CFA là một trong những chứng chỉ như vậy. Sinh viên tốt nghiệp các ngành đào tạo về kinh tế có thể dự thi để trở thành những chuyên gia phân tích tài chính độc lập, hành nghề toàn cầu, chuyên gia tư vấn, tham mưu cho các tổ chức, cá nhân đầu tư, các cấp lãnh đạo, cho các bộ, ngành về hoạch định và điều hành chính sách tài chính vĩ mô; trở thành những nhà đầu tư, những doanh nhân… có khả năng, trình độ, hiểu biết để ra quyết định huy động nguồn lực tài chính, phân bổ nguồn lực, phân phối lợi ích, tối ưu hóa nhu cầu và khả năng cho từng cá nhân, địa phương, khu vực, quốc gia...

Thứ hai, xuất phát từ nhu cầu thực tế ngày càng lớn của đơn vị sử dụng lao động trong các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng, ngân hàng, quỹ đầu tư…về chuyên gia phân tích tài chính.

          Chứng chỉ phân tích tài chính du nhập vào Việt Nam từ những năm 2000, tính đến nay ở Việt Nam có khoảng 130 người có chứng chỉ CFA ở cả 3 cấp độ, khoảng 650 người có chứng chỉ CFA ở cấp độ 2, khoảng 1500 người có chứng chỉ CFA cấp độ 1.  Qua khảo sát sơ bộ tình hình việc làm của người học có chứng chỉ phân tích tài chính hiện tại hầu hết  đang giữ vị trí chủ chốt ở các Doanh nghiệp tại lĩnh vực ngân hàng, công ty đầu tư và quản lý quỹ, quản trị rủi ro tài chính, quản lý tài chính….(100 % người có chứng chỉ cả 3 cấp độ giữ vị trí quản lý quan trọng của công ty; 80% người có chứng chỉ ở 2 cấp độ giữ vị trí quản lý; trên 60% người có chứng chỉ ở cấp độ 1 sau 2 năm sẽ được giữ vị trí quản lý). Điều này cho thấy ngày càng nhiều người quan tâm và theo học lĩnh vực phân tích tài chính khi chất lượng chương trình đào tạo chứng chỉ CFA đã được ghi nhận trong thực tiễn đối hầu hết các DN trong và ngoài nước.

Mặt khác, một số chuyên ngành gần đã được mở đào tạo như chuyên ngành Phân tích chính sách Tài chính (của Học Viện Tài chính); chuyên ngành phân tích và đầu tư Tài chính của  Đại học Ngoại thương….  Tuy nhiên, chuyên ngành Phân tích tài chính là chuyên ngành chưa có trường Đại học lớn nào trong cả nước mở và đào tạo (Đại học kinh tế quốc dân, Đại học Ngoại thương, Đại học Thương mại, Học viện Ngân hàng, … ).

Sự chuyển mình của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu, rộng vào kinh tế thế giới tạo ra cơ hội và thách thức mới đối với các nhà quản lý kinh tế. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang tác động toàn diện và sâu sắc đến mọi mặt của nền kinh tế mỗi nước, đòi hỏi những nghiên cứu đánh giá về rủi ro và nguy cơ phá sản doanh nghiệp, bội chi ngân sách, vượt trần nợ công, khủng hoảng tài chính khu vực công… cần được nghiên cứu, lý giải đầy đủ, toàn diện hơn. Sự phát triển của thị trường tài chính, các công cụ phái sinh, sự ra đời của đội ngũ các nhà đầu tư, quỹ đầu tư…kéo theo là sự hình thành các nhà phân tích tài chính nhằm tư vấn, quản lý danh mục cho các nhà đầu tư chuyên và không chuyên. Thêm vào đó, công cuộc tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước, tăng cường giám sát và công khai tài chính của các doanh nghiệp nhà nước, thực hiện tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập, tạm thời đóng cửa biên chế khu vực công, đổi mới quy trình điều hành ngân sách nhà nước… ở Việt Nam đang được chỉ đạo thực hiện một cách quyết liệt từ chính phủ, quốc hội nhằm tạo tiền đề tốt nhất cho công cuộc cải cách, đổi mới tài chính công, tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn lực công, giảm bội chi ngân sách nhà nước và kiểm soát nợ công… cũng đang đặt ra yêu cầu cần có các chuyên gia phân tích tài chính có kiến thức nền tảng về quản lý kinh tế, kiến thức chuyên sâu về quản trị tài chính hiện đại và am hiểu về luật pháp, truyền thống của địa phương, tiệm cận các phương pháp và quy trình phân tích tài chính chuyên nghiệp để góp phần thực hiện thành công công cuộc tái cấu trúc nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

 Thực tiễn đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về trang bị các kiến thức phân tích tài chính hiện đại nhằm tiếp cận tốt hơn với thông lệ quốc tế về đào tạo ngành Tài chính- Ngân hàng, ngành kế toán, kiểm toán… đáp ứng yêu cầu thay đổi của chính sách, cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị kinh tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế, phục vụ tốt hơn việc cập nhật kiến thức của đọc giả và nâng cao hiệu quả quản trị tài chính tại đơn vị, đánh giá đúng đắn các hoạt động tài chính và hiệu quả kinh tế của đơn vị trong nền kinh tế mở hiện nay

Thứ ba, xuất phát từ khả năng và năng lực đào tạo của Học viện trong lĩnh vực phân tích tài chính

Học viện Tài chính là đơn vị hàng đầu trong cả nước về nghiên cứu khoa học và đào tạo cử nhân, thạc sỹ, tiến sỹ trong lĩnh vực tài chính, kế toán, ngân hang, bảo hiểm có chất lượng cao cho đất nước. Các cử nhân kinh tế tốt nghiệp tại Học viện đã có nhiếu người trở thành các chuyên gia tài chính, chuyên gia kế toán, chuyên gia bảo hiểm, ngân hàng, không chỉ thành công trong lĩnh vực chuyên môn, nhiều người đã trở thành các chính trị gia của đất nước.

Quá trình đào tạo đại học, sau đại học từ trước đến nay, tại Học viện Tài chính và nhiều trường đại học khối kinh tế đã có nhiều sinh viên, học viên thực hiện luận văn tốt nghiệp đại học, luận văn thạc sỹ về đề tài: Phân tích tài chính doanh nghiệp, phân tích tài chính đơn vị sự nghiệp, phân tích tài chính các NHTM và tổ chức tín dụng, phân tích tài chính vĩ mô… và nhiều nghiên cứu sinh bảo vệ thành công các luận án tiến sĩ của chuyên ngành Kế toán, tài vụ và phân tích trước đây và chuyên ngành kế toán hiện nay. Các luận án, luận văn đều được hội đồng và xã hội đánh giá cao về ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

Xuất phát từ nhu cầu cấp bách của xã hội và khả năng của mình, Học viện Tài chính mở chuyên ngành Phân tích tài chính nhằm đào tạo cử nhân kinh tế có kiến thức nền tảng về quản lý kinh tế, kiến thức chuyên sâu về tài chính, kế toán, luật kinh tế và ngoại ngữ, đặc biệt là kiến thức về Phân tích tài chính, nhằm tư vấn cho việc ra quyết định của các chủ thể quản lý kinh tế các cấp. Đồng thời, đây là nguồn cung cấp học viên cho đào tạo sau đại học  của các chuyên ngành Kế toán, kiểm toán, Tài chính - Ngân hàng của Học viện và các chuyên ngành khoa học kinh tế khác cho đất nước. Do đó, việc mở ngành đào tạo này tại Học viện Tài chính là hết sức cần thiết.

2. Mục tiêu đào tạo

Mục tiêu đào tạo Cử nhân kinh tế chuyên ngành Phân tích tài chính có phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, sức khỏe tốt, tư duy tổng hợp về kinh tế, nắm vững kiến thức về kinh tế, tài chính, ngân hàng, kế toán - kiểm toán… đặc biệt phải có kiến thức chuyên sâu và kỹ năng Phân tích tài chính, nắm vững kỹ năng phân tích tài chính vi mô và vĩ mô, dự báo tài chính, có khả năng đánh giá hiệu lực và hiệu quả chiến lược, kế hoạch tài chính đã xây dựng, triển khai trong doanh nghiệp, ngân hàng, đơn vị hành chính, sự nghiệp và phân tích hiệu quả và giám sát các chính sách tài chính vĩ mô, vi mô.

Điểm nổi bật trong chương trình đào tạo cử nhân kinh tế - chuyên ngành Phân tích Tài chính là chương trình được thiết kế tiếp cận với chương trình học thuật và hành nghề chuẩn quốc tế theo chứng chỉ CFA.

Sinh viên được trang bị kiến thức để sẵn sàng tiếp cận và có thể được miễn 1 số các môn học khi tiếp tục tham gia đào tạo lấy chứng chỉ hành nghề Phân tích tài chính chuyên nghiệp - CFA…

2.2. Mục tiêu cụ thể:

    Chuyên ngành Phân tích tài chính nhằm đào tạo cử nhân kinh tế có trình độ đại học với trình độ, kiến thức và kỹ năng đáp ứng chuẩn đầu ra của Học viện Tài chính cụ thể như sau:

• Chuẩn về kiến thức: phải đạt chuẩn đầu ra cho các khối kiến thức sau:

               + Khối kiến thức đại cương: trong chương trình đào tạo cử nhân đại học cung cấp kiến thức nền tảng về phương pháp luận, nhân sinh quan, thế giới quan để học tập, nghiên cứu và làm viêc trong bối cảnh hội nhập kinh tế

               + Khối kiến thức chung của Học viện Tài chính: chuyên sâu về quản lý kinh tế, tài chính, kinh doanh, có trình độ ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu làm việc trong môi trường quốc tế.

               + Khối kiến thức của khối ngành tài chính – ngân hàng: nắm chắc và vận dụng được các lý thuyết căn bản về tài chính, tiền tệ, Ngân hàng, tài chính…, có khả năng đọc hiểu các báo cáo tài chính, báo cáo kiểm tra, kiểm toán và quyết toán kinh phí, sử dụng có hiệu quả các công cụ phân tích kinh tế, đầu tư, kinh doanh để giải quyết các vấn đề căn bản về quản lý kinh tế, quản lý nhà nước về kinh tế và quản trị tài chính căn bản.

               + Khối kiến thức chuyên ngành phân tích tài chính bao gồm việc kết hợp giữa phân tích tài chính cơ bản và khối kiến thức chuyên sâu về phân tích tài chính với các kiến thức bổ trợ từ các chuyên ngành đào tạo của Học Viện Tài chính để hình thành các kỹ năng phát hiện, đánh giá và giải quyết các vấn đề cốt lõi về quản trị tài chính phát sinh ở mỗi đơn vị như: phân tích cơ bản, phân tích báo cáo tài chính, phân tích rủi ro, chiến lược quản trị danh mục đầu tư, sử dụng thành thạo, có hiệu quả các công cụ phân tích tài chính vào quản trị tài chính trong từng bối cảnh cụ thể bao gồm cả kiến thức thực tập và luận văn tốt nghiệp.

               + Có trình độ lý luận chính trị theo chương trình quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo

               + Có chứng chỉ Giáo dục thể chất theo chương trình quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo

               + Có chứng chỉ Giáo dục quốc phòng – an ninh theo chương trình quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo

• Chuẩn về kỹ năng: Chuẩn đầu ra về kỹ năng đáp ứng được cả 2 tiêu chí:kỹ năng nghề nghiệp và kỹ năng mềm

+ Kỹ năng nghề nghiệp: Cử nhân tốt nghiệp phải có kỹ năng lập luận và tư duy nghề nghiệp thông quan các tiêu chí như: khả năng lập kế hoạch về ngân sách, nhân sự, chương trình…tổ chức điều hành công tác, tổ chức chuyên môn, đặt mục tiêu, tạo động lực, xây dựng đội ngũ, quảng bá thương hiệu của tổ chức, phát hiện, đánh giá và phân tích định tính, định lượng các vấn đề ngay cả khi thiếu thông tin, khái quát hóa và giải quyết vấn đề, đề xuất giải pháp và kiến nghị…; Kỹ năng khám phá kiến thức, tư duy hệ thống, nhận biết và phân tích tình hình, các nhân tố tác động thông qua khả năng xây dựng giả thuyết khoa học, thu thập, xử lý thông tin chứng minh các giả thuyết, xác định mối tương quan giữa các vấn đề, trọng tâm cần ưu tiên giải quyết, tác động của các chính sách, chiến lược tài chính đến xã hội và yêu cầu của xã hội đối với ngành tài chính gắn với bối cảnh lịch sử, văn hóa, dân tộc, thời đại, phân tích các nhân tố bên trong và bên ngoài đơn vị ảnh hưởng trọng yếu, lâu dài đến sự phát triển của đơn vị, ngành…, dự báo được tiềm năng, cơ hội, thách thức, nguy cơ đối với ngành tài chính, tài chính đơn vị, cung cấp thông tin thích hợp và tham mưu có hiệu quả cho các cấp quản lý kinh tế, tài chính ra quyết định kịp thời, hiệu quả. Có khả năng vận dụng thành thạo lý luận vào thực tiễn quản lý tài chính, khả năng làm chủ khoa học kỹ thuật, ứng dụng công nghệ thông tin, ngôn ngữ quốc tế để phát hiện kịp thời và giải quyết có hiệu quả các vấn đề trong ngành tài chính, doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay; có năng lực sáng tạo, phát triển và dẫn dắt sự thay đổi trong ngành tài chính, doanh nghiệp, dự báo được xu hướng thay đổi và nguy cơ rủi ro, khủng hoảng để chủ động phòng ngừa…

+ Kỹ năng mềm: Cử nhân chuyên ngành Phân tích tài chính phải đạt được các kỹ năng tự chủ, làm việc nhóm, quản lý và lãnh đạo, giao tiếp… để phục vụ cho cuộc sống và luôn tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp trọng bối cảnh môi trường tự nhiên, kinh tế, xã hội…liên tục thay đổi

•  Chuẩn về thái độ, phẩm chất đạo đức

Sinh viên được đào tạo để tốt nghiệp phải đạt được chuẩn về đạo đức cá nhân, đạo đức nghề nghiệp và đạo đức xã hội. Đạo đức cá nhân được giáo dục và rèn luyện về ý chí, ý thức về phẩm chất, nghị lực để sẵn sàng đương đầu với rủi ro, khó khăn, luôn kiên trì, tự tin, lạc quan, chính trực, công tâm, sáng tạo trong công việc và cuộc sống.

 Đạo đức nghề nghiệp thông qua khơi dậy và bồi đắp tinh thần dũng cảm, có khả năng và biết cách bảo vệ uy tín, đạo đức nghề nghiệp, hành vi ứng xử chuyên nghiệp, phối hợp với đồng nghiệp, đối tác, khách hàng chủ động hoàn thành nhiệm vụ; đạo đức xã hội thông qua việc chấp hành, tuân thủ pháp luật, ủng hộ và bảo vệ cái đúng, có trách nhiệm với cá nhân và cộng đồng, sáng tạo và đổi mới..

• Chuẩn về trình độ ngoại ngữ, tin học

 Sinh viên được công nhận tốt nghiệp khi đạt chuẩn ngoại ngữ, sử dụng thành thạo ít nhất 1 ngoại ngữ, sử dụng thành thạo máy tính trong công tác chuyên môn, luôn có nhu cầu và động lực để vươn ra sân chơi quốc tế.

3. Về vị trí công tác sau khi tốt nghiệp ra trường

Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính có thể đảm nhiệm ở nhiều vị trí công việc, tại nhiều đơn vị khác nhau trong nền kinh tế. Cụ thể như sau:

- Tại khu vực quản lý nhà nước: Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính ra trường có thể làm trợ lý cho lãnh đạo các cơ quan quản lý kinh tế, tài chính của Nhà nước như: Trợ lý cho các: Bộ trưởng, Thứ trưởng, Vụ trưởng Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ Công thương…Trợ lý, tham mưu cho các cấp Lãnh đạo các Ban, Ngành, địa phương về quản lý kinh tế, tài chính; Có thể làm việc ở Vụ Kế hoạch - Tài chính của các Bộ, nhất là các đơn vị thuộc Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Cục Tài chính doanh nghiệp, Sở Tài chính doanh nghiệp, Cục và các Chi cục thuế, Vụ Kế hoạch - Tài chính, Vụ Chính sách tài chính,.. và tại các Sở, Ban, Ngành. Chuyên viên quản lý thuế doanh nghiệp, chuyên viên quản lý và kiểm tra sau thông quan tại các đơn vị Hải quan….

- Tại các doanh nghiệp phi tài chính: Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính ra trường có thể làm việc tại Ban Tài chính – Kế toán, Ban Kiểm soát tại các Tổng công ty, Tập đoàn kinh tế; làm việc tại Phòng Tài chính- Kế toán, Ban kiểm soát, Phòng phân tích tài chính tại các công ty, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.

- Tại các đơn vị sự nghiệp: Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính có thể làm việc tại Ban tài chính – Kế toán, Ban quản trị thiết bị và đầu tư tại các đơn vị sự nghiệp.

- Tại các doanh nghiệp tài chính như: các Ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng, Công ty Bảo hiểm, công ty chứng khoán, Quỹ đầu tư, Công ty tài chính: Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính ra trường có thể làm việc tại các bộ phận quản lý khách hàng doanh nghiệp như: chuyên viên quản lý khách hàng doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng hoặc các Công ty bảo hiểm và các quỹ đầu tư; làm chuyên viên môi giới đầu tư của các công ty chứng khoán; chuyên gia tư vấn tài chính ở các công ty chứng khoán, công ty kiểm toán độc lập, công ty dịch vụ tài chính, chuyên viên phân tích và đánh giá thị trường và định giá tài sản của các quỹ đầu tư, các công ty thẩm định giá v.v.

- Tại các trường Đại học, Cao đẳng, Học viện, cơ quan nghiên cứu, Viện nghiên cứu, cơ quan truyền thông, hiệp hội nghề nghiệp…: Sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Phân tích tài chính có thể trở thành giảng viên giảng dạy các môn học về Phân tích tài chính, Phân tích hoạt động kinh doanh, Phân tích báo cáo tài chính, Phân tích tài chính DN, Phân tích tài chính tổ chức tín dụng, Phân tích tài chính nhà nước, Phân tích kinh tế… tại các Học viện, các trường Đại học, Cao đẳng; làm nghiên cứu viên tại các cơ quan nghiên cứu khoa học, các Viện nghiên cứu về lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng, là các nhà bình luận, phê bình, chuyên gia phân tích kinh tế - tài chính của các cơ quan truyền thông, hiệp hội nghề nghiệp…

4. Về triển vọng và cơ hội nghề nghiệp

  - Có đủ điều kiện để tham gia các kỳ thi lấy chứng chỉ hành nghề chuyên nghiệp về Phân tích tài chính (CFA), chứng chỉ hành nghề Kế toán, kiểm toán chuyên nghiệp ở Việt Nam cũng như quốc tế.

- Có triển vọng trở thành chuyên gia phân tích như: Chuyên gia phân tích kinh tế, phân tích tài chính, nhà đầu tư tài chính, lãnh đạo Ban/phòng Tài chính - kế toán, Giám đốc tài chính, Giám đốc điều hành, Trưởng ban kiểm soát của DN (ngân hàng...), thành viên hội đồng quản trị của các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty và các doanh nghiệp; ..

- Có triển vọng trở thành các nhà lãnh đạo ở các cấp, các tổ chức kinh tế, chính trị, xã hội...nếu luôn học hỏi và tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp và quan hệ xã hội...