1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ

Trong quá trình chuẩn bị thành lập Đảng cũng như trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến cán bộ và công tác cán bộ; từ việc bồi dưỡng, rèn luyện đến lựa chọn, sử dụng người có đức, có tài trong bộ máy Đảng và Nhà nước.

Khi bàn về tầm quan trọng của cán bộ, Người nói: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”(1); “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”(2). Như vậy, Người khẳng định cán bộ và công tác cán bộ là then chốt của then chốt, quyết định đến sự thành bại của cách mạng.

Về lựa chọn, bồi dưỡng và rèn luyện cán bộ, Người quan tâm đến cả đạo đức và tài năng. Người đặc biệt nhấn mạnh đến “Đức” của người cán bộ, đảng viên. Người nói: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc gì”(3).

Trong sử dụng cán bộ, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Người đã rất quan tâm đến việc trọng dụng nhân tài, sử dụng và quản lý cán bộ.  Theo Người: “Chúng ta phải nhớ rằng người đời ai cũng có chỗ hay chỗ dở. Ta phải dùng chỗ hay của người và giúp người chữa chỗ dở. Dùng người cũng như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được”(4). Người còn căn dặn: “Tài to dùng làm việc to, tài nhỏ ta cắt làm việc nhỏ, ai có năng lực về việc gì, ta đặt ngay vào việc ấy”(5).

Đối với cán bộ chịu trách nhiệm trong công tác cán bộ, Người rất quan tâm và nhắc nhở:

Thứ nhất, phải sử dụng, cất nhắc người có đức, có tài. Người nói “Mình có quyền dùng người thì phải dùng những người có tài năng, làm được việc. Chớ vì bà con bầu bạn mà kéo vào chức nọ chức kia. Chớ vì sợ mất địa vị mà dìm những kẻ tài năng hơn mình”(6).

Thứ hai, người cán bộ phải gần gũi, gắn bó máu thịt với nhân dân. Người nói “Khi cất nhắc một cán bộ cần phải xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và mến phục không. Lại phải xem người ấy xứng với việc gì. Nếu người có tài mà dùng không đúng tài của họ cũng không được việc”(7).

Thứ ba, trong bổ nhiệm cán bộ phải chọn cán bộ tiên phong, hết lòng phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân, biết nêu gương trước nhân dân. Bác nói “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”(8).

Thứ tư, trong bổ nhiệm cán bộ cần khắc phục tình trạng bè cánh, thân hữu.  Bác phê bình những ai “Tư túng, kéo bè, kéo cánh, bà con bạn hữu mình, không tài năng gì cũng kéo vào chức này chức nọ. Người có tài có đức nhưng không vừa lòng mình thì đẩy ra ngoài. Quên rằng việc là việc công, chứ không phải việc riêng gì dòng họ của ai”(9).

Với những quan điểm đúng đắn đó nên khi nước nhà vừa mới giành được độc lập (1945-1946), đất nước trong muôn vàn khó khăn thử thách, cũng như trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954) và lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta  đã rất thành công trong đoàn kết, tập hợp các tầng lớp nhân dân, thực hiện thắng lợi sự nghiệp kháng chiến, xây dựng chế độ mới thông qua công tác cán bộ.

Chúng ta hẳn còn nhớ, trong những ngày đầu khi nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời, nhiều nhân sĩ, trí thức, quan lại của chế độ phong kiến nhưng có tinh thần yêu nước sâu sắc, có kiến thức, kinh nghiệm đã sẵn sàng ra giúp Chính phủ. Trong số đó có cụ Bùi Bằng Đoàn - nguyên là Thượng thư Bộ Hình ra làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội, cụ Huỳnh Thúc Kháng - nguyên là Viện trưởng Viện Dân biểu Trung Kỳ làm Bộ trưởng Nội vụ và sau đó làm Phó Chủ tịch nước, cụ Phan Kế Toại - nguyên là Khâm sai đại thần ra làm Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Bằng sự trân trọng và lối ứng xử chân thành, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quy tụ được những tinh hoa của dân tộc, đóng góp hết sức mình cho sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Các vị trongChính phủ nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa do Quốc hội khóa I bầu chọn từ 3/11 đến 9/11/1946

(Đứng hàng đầu, chính giữa là Chủ tịch Hồ Chí Minh, bên phải là ông Nguyễn Văn Tố, bên trái là ông Huỳnh Thúc Kháng)

Không chỉ những nhân sĩ, trí thức trong nước mà nhiều trí thức đang sinh sống ở nước ngoài có điều kiện làm việc rất tốt và thu nhập rất cao, nhưng cũng đã tự nguyện trở về Tổ quốc phục vụ cách mạng. Trong số này, có thể tới kỹ sư Trần Đại Nghĩa (Phạm Quang Lễ), Giáo sư toán học Lê Văn Thiêm, Nhà nông học Lương Định Của, Tiến sĩ y khoa Đặng Văn Ngữ, Bác sĩ Trần Hữu Tước, Nguyễn Khắc Viện,…

Chủ tịch Hồ Chí Minh và GS. Trần Đại Nghĩa

Trong việc lựa chọn và sử dụng cán bộ thì không thể không nhắc tới việc Người lựa chọn và sử dụng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Với tầm nhìn xa, trông rộng, và khả năng đánh giá, cân nhắc, lựa chọn cán bộ rất chuẩn xác, Người đã giao cho đồng chí Võ Nguyên Giáp thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân – tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944) trong khi ông chưa từng học trong một trường quân sự nào. Những chiến thắng lừng lẫy của Cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh dưới tài cầm quân của thiên tài quân sự - Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã làm thay đổi không chỉ dòng chảy của lịch sử dân tộc mà còn làm thay đổi dòng chảy lịch sử thời đại. Chính vì vậy, năm 1984, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được Hội đồng khoa học Hoàng gia Anh bầu chọn là một trong 10 danh nhân quân sự vĩ đại nhất mọi thời đại.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp

tại Sở chỉ huy chiến dịch Biên giới (1950)

2. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong lựa chọn nhân sự cấp ủy các cấp hiện nay

Đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mới với yêu cầu rất cao, bởi bên cạnh nhiều cơ hội, vận hội lớn, nhưng khó khăn, thách thức cũng rất gay gắt. Do đó, hơn bao giờ hết, công tác cán bộ lại càng được quan tâm đặc biệt. Bởi vì công tác cán bộ là một trong những công tác trọng yếu của Đảng, là nhân tố trực tiếp quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới và sự bứt phá của đất nước trong kỷ nguyên mới. Chỉ khi làm tốt công tác cán bộ thì mục tiêu bước vào kỷ nguyên mới mới được hiện thực hóa.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quan trọng về công tác cán bộ. Đặc biệt, ngày 14/6/2024, Bộ Chính trị đã thông qua Chỉ thị số 35-CT/TW về Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Chỉ thị đặt ra yêu cầu, nội dung rất chặt chẽ, trong đó có công tác nhân sự và bầu cử cấp ủy. Tiếp đó, trong bài phát biểu đầu Xuân năm mới, năm 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: “Về công tác nhân sự, đây là công việc hệ trọng, là “then chốt” của “then chốt”, có ý nghĩa quyết định đối với việc thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”(10).

Để thực hiện tốt Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị, Kết luận số 118-KL/TW ngày 18/01/2025 “Về việc điều chỉnh, bổ sung một số nội dung Chỉ thị số 35-CT/TW ngày 14/6/2024 về Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng"…và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm thì cấp ủy Đảng các cấp và mỗi cán bộ, đảng viên càng phải nhận thức và thấm nhuần sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ trong kỷ nguyên mới.

Học tập và làm theo Bác, chúng tôi thiết nghĩ, công tác nhân sự cấp ủy các cấp hiện nay cần hướng vào:

Một là, lựa chọn những đảng viên ưu tú, thực sự có đức, có tài tham gia cấp ủy khóa mới, vì sự phát triển của đơn vị, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết.

Hai là, lựa chọn những đảng viên, cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đột phá vì lợi ích chung.

Ba là, lựa chọn nhân sự cấp ủy khóa mới phải là những cán bộ đảng viên gần gũi, gắn bó với quần chúng, là trung tâm quy tụ sức mạnh, trí tuệ của chi bộ, đảng bộ mình, tạo nên sức mạnh tổng hợp, thực hiện có hiệu quả mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu đặt ra.

Bốn là trong việc lựa chọn nhân sự cấp ủy cần có thái độ khách quan, lấy tài năng, đạo đức làm tiêu chuẩn, lấy hiệu quả công việc là thức đo, tránh việc lựa chọn, bầu chọn theo ý chí chủ quan, bè cánh, thân hữu.

Có thể nói, việc bầu chọn cấp ủy chất lượng và tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất đối với các cấp ủy Đảng hiện nay tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng vào đầu năm 2016. Lựa chọn được nhân sự cấp ủy các cấp với chất lượng cao nhất sẽ khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, là nền tảng vững chắc để hiện thực hóa mục tiêu: Đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao, sánh vai với các cường quốc năm châu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, t.5, tr.309.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.313.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.292.

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.88.

(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.43.

(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.123.

(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.314.

(8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.1, tr.284.

(9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.65.

(10) Báo Nhân dân, số Xuân Ất Tỵ, năm 2025, tr.4.